Gemeenten

Maak met jouw gemeente het verschil

De mentale gezondheid van jongeren staat al geruime tijd onder druk. Het is daarom hoog tijd om een beweging in gang te zetten ter verbetering van de mentale gezondheid van jongeren. Jouw stad of gemeente kan hierin het verschil maken! Hoe? We helpen je graag op weg.

Het belang van een preventieve aanpak

Jongeren geven aan behoefte te hebben aan een luisterend oor; laagdrempelige ondersteuning zonder diagnose en behandeling. Het is dan ook essentieel om als gemeente te investeren in laagdrempelige en passende ondersteuning in de wijk. Hiermee is vroegsignalering en preventie mogelijk, wat zwaardere problemen voorkomt. Ook helpt dit om problemen op latere leeftijd te voorkomen, waarvan de oorsprong in veel gevallen vóór het vijfentwintigste levensjaar ligt. Creëer als stad of gemeente een omgeving voor jongeren gebaseerd op de volgende drie uitgangspunten:

“Altijd iemand die naar jou luistert”

“Ruimte om jouw veerkracht te verkennen”

“Met jou werken we aan een mentaal gezonde omgeving”

Integrale preventieve aanpak

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat jongeren veel druk ervaren vanuit de maatschappij en hun leefomgeving, zowel fysiek als online. Een integrale preventieve aanpak voor de mentale gezondheid van jongeren is nodig om hen op de juiste manier te kunnen ondersteunen.

Hoe kan je als gemeente het verschil maken?

Wil je effectief werken aan de mentale gezondheid van jongeren binnen jouw gemeente? Dit kan op verschillende manieren. Dé tip voor welke aanpak je ook kiest: betrek jongeren bij de plannen en uitvoering.

Er zijn al verschillende gemeenten die je voorgingen met een succesvolle aanpak ter verbetering van de mentale gezondheid van jongeren.

Een aantal effectief gebleken methoden die in vrijwel iedere gemeente te realiseren zijn:
Leading locals

‘Leading Locals’ is een leernetwerk van MIND Us. Dit netwerk brengt gemeenten samen om goede voorbeelden uit te wisselen over de aanpak van mentale gezondheidsproblemen bij jongeren. Samen werken we aan een integrale aanpak, waarbij jongeren actief betrokken worden in zowel beleidsvorming als uitvoering.

Het doel?
Een samenleving waarin mentale gezondheid genormaliseerd wordt en jongeren opgroeien in een omgeving die hen ondersteunt in hun mentaal welzijn. Door elkaar te inspireren en goede voorbeelden te delen, werken de gemeenten toe naar een integrale aanpak om het mentaal welzijn van jongeren te verbeteren. De deelnemende gemeenten zijn: Amsterdam, Deventer, Haarlem, Gouda, Hollands Kroon, Land van Cuijk, Leiden, Peel en Maas, Tilburg, Utrecht en Westerkwartier.

Kernwaarden van de Leading Locals 

  • Jongeren zijn actief betrokken in elk stadium van beleidsvorming en uitvoering.
  • We streven naar normalisering van mentale problemen en richten ons op preventie binnen de leefwerelden van jongeren.
  • Mentale gezondheid wordt gezien als een basisvoorwaarde voor talentontwikkeling en een gezonde groei, en krijgt daarmee prioriteit in gemeentelijk beleid.

Lopende projecten

  • Het samen met wetenschappers ontwikkelen van een model voor de aanpak van mentale gezondheid bij jongeren.
  • Het opstellen van een stappenplan voor een laagdrempelige inloopplek voor jongeren.
  • Structurele verankering van jongerenparticipatie binnen gemeentelijke processen gericht op verbetering van de mentale gezondheid van jongeren.
Haarlem
 

De gemeente Haarlem – één van de Leading Locals – zet al waardevolle stappen en vormt een bron van inspiratie voor andere gemeenten.

Onze eerste video uit een serie van drie, waarin Haarlem toelicht welke stappen er al zijn gezet vind je links. De video is opgenomen in het prachtige Museum van der Geest. Dit museum, gewijd aan kunst, cultuur en historie, bood de ideale achtergrond voor het delen van Haarlem’s visie op mentale gezondheid.

Dus laat je inspireren. Samen bouwen we aan een gezonde, veerkrachtige toekomst voor de jongeren in Nederland!

Tilburg
In deze video delen Marcelle Hendrickx, Wethouder Gezondheid, Zorg & Cultuur, en Eva Saeboe, aanjager jongerenparticipatie, hun verhaal. Ze vertellen over hun inzet voor jongerenparticipatie, wat dit hen oplevert en hoe het bijdraagt aan de mentale gezondheid van jongeren in hun stad.
 
Een spannend onderdeel van hun initiatief? Het organiseren van een festival! Dit biedt niet alleen een platform voor jongeren om hun stem te laten horen, maar ook een unieke kans om verbinding te maken en elkaar te ondersteunen.
Vergroot kans op succes!

Graag delen we nog wat tips die het succes bepalen van het opzetten, uitvoeren en borgen van beleid voor een preventieve aanpak van de mentale gezondheid van jongeren binnen een gemeente:

Creëer politiek-bestuurlijk draagvlak:

Het college van B&W en de raadsleden van de gemeenteraad zijn enthousiaste en betrokken ambassadeurs van een preventieve aanpak ter versterking van de mentale gezondheid van jongeren. Zij zorgen dat een gezonde omgeving en ondersteuning op de agenda staat van ál het gemeentelijk beleid, van zorg tot ruimtelijke ordening en van sport tot economische zaken. Zorg er dus voor dat ‘versterken van de mentale gezondheid van jongeren’ is/wordt opgenomen in het coalitieakkoord en de gezondheidsnota van jouw gemeente en dat het de nodige aandacht krijgt.

Zorg voor publiek-private samenwerking:

Een mentaal gezonde jeugd is een gedeelde maatschappelijke verantwoordelijkheid. Samenwerking tussen publieke en private partijen is dan ook cruciaal. Het bedrijfsleven heeft een grote impact op bijv. de online leefomgeving en deze partnerships kunnen daarom veel jongeren bereiken.

Betrek de jongeren:

Jongeren zelf betrekken bij het beleid en vragen wat zij nodig hebben in hun dagelijks leven is cruciaal. Zij weten als geen ander welke barrières en kansen er in hun wijk, dorp of stad zijn om goed voor zichzelf en een ander te zorgen en moeten bij elke stap betrokken worden.

Integrale preventieve aanpak

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat jongeren veel druk ervaren vanuit de maatschappij en hun leefomgeving, zowel fysiek als online. Denk hierbij aan prestatiedruk, verwachtingsdruk, individualisme, de klimaatcrisis, bestaansonzekerheid (woning, inkomen en toegenomen verschillen in de samenleving), altijd ‘aan staan’, ‘Fear Of Missing Out’ (de angst om iets te missen) en het perfecte plaatje. Dit kan leiden tot stress, spanning, onzekerheid en angst. De balans tussen de druk die jongeren ervaren en hun vaardigheden om grip te houden op hun mentale gezondheid is kwetsbaar. Ondanks alle ondersteuning kunnen situaties ontstaan waarin de problemen en zorgen van jongeren te groot worden en hun vaardigheden tekortschieten. Om echt impact te kunnen maken is een integrale, preventieve aanpak voor de mentale gezondheid van jongeren nodig.

Jongerenparticipatie

Niemand weet beter wat werkt voor jongeren dan de jongeren zelf. Betrek hen daarom actief bij het plannen, inrichten en uitvoeren van het aanbod van laagdrempelige ondersteuning binnen jouw gemeente. Vraag jongeren zelf:

Zo maak je inzichtelijk of het aanbod binnen jouw gemeente aansluit bij de vraag en wat de verbeterpunten zijn.

Laagdrempelige inloopvoorzieningen

Een laagdrempelige inloopvoorziening is een plek waar jongeren zonder afspraak, verwijzing of indicatie, gratis en in vertrouwen kunnen binnenlopen. Ze vinden er een luisterend oor bij getrainde vrijwilligers die de taal van de jongeren spreken en ontmoeten er andere jongeren. Alleen of met elkaar kunnen ze werken aan hun ontwikkeling en het versterken van hun mentale gezondheid. Het is een plek waar geen stigma of taboe bestaat. De ondersteuning binnen een inloopvoorziening is maatwerk en is gericht op het stimuleren van de eigen kracht en zelfstandigheid van jongeren. Een goede inloopvoorziening is ingebed in het publieke domein van de gemeente en bevindt zich op een plek waar jongeren graag komen. Om kwaliteit te kunnen borgen zijn er korte lijnen met de GGZ in geval van nood- of crisissituaties.

Alle jongeren in Nederland moeten in hun eigen omgeving toegang hebben tot een inloopvoorziening. Om dit te bereiken is er het ‘100 Huizenplan’ van de Alliantie laagdrempelige inloopmogelijkheden mentale gezondheid jongeren. Doel hiervan is om de komende jaren in 100 gemeenten een inloopvoorziening te realiseren.

Hoe zet je een inloopvoorziening op?

We helpen je graag op weg:

Ondersteun het supportnetwerk van jongeren

Praten over mentale problemen helpt. Maar het gebeurt nog veel te weinig. Praten over mentale gezondheid moeten we dus voor en met alle inwoners in de gemeente uit de taboesfeer halen. Dat geldt voor zowel jongeren als hun supportnetwerk in de wijk en in hun vrije tijd. Elke jongere komt uitdagingen tegen die hij/zij niet alleen aankan. Een eerste stap om te voorkomen dat deze uitdagingen een probleem worden, is ze kunnen bespreken met mensen uit hun sociale omgeving.

Ter ondersteuning van het supportnetwerk van jongeren komt binnenkort een gratis online leertool beschikbaar. Het is van belang dat organisaties die met jongeren werken mentale gezondheid op hun interne agenda zetten en hun medewerkers/vrijwilligers aansporen om hun kennis hierover te vergroten en proactief het gesprek met jongeren aan te gaan en een luisterend oor te bieden. De tool gaat hier hulp bij geven.

Bundel je aanbod en promoot dit!

Meer is niet altijd beter. Het nadeel van veel jeugd- en jongerenwerk binnen je gemeente is dat dit niet goed gepromoot kan worden onder jongeren. Tip:

Voorbeeld: UPTALK